Etikettering op de voorkant van de verpakking
'Van Boer tot Bord'-strategie komt verder tot uitvoering
In mei 2020 presenteerde de Europese Commissie de 'Van boer tot bord'-strategie, het vlaggenschipinitiatief van de Europese Unie voor een duurzamer, gezonder en eerlijker voedselsysteem. De strategie combineert bijna 30 regelgevende en niet-regelgevende initiatieven om duurzame voedselproductie mogelijk te maken, duurzame voedselconsumptie te bevorderen, duurzame voedselverwerkings- en cateringpraktijken te bevorderen en voedselverspilling te verminderen. Met de invoering van een uniform etiketteringssysteem voor voedingswaarde-informatie komt nu een nieuw actiepunt tot uitvoering.
Actiepunten
De eerste initiatieven van de 'Van boer tot bord'-strategie zijn al in werking getreden, zoals de EU-gedragscode over verantwoorde handels- en afzetpraktijken in de voedingssector die op 5 juli 2021 is gepubliceerd, en het actieplan voor de ontwikkeling van de biologische productie dat vorig jaar is gepresenteerd. Voorts heeft de Europese Commissie begin 2022 een mededeling gepubliceerd over een noodplan om de voedselvoorziening en voedselzekerheid in tijden van crisis te waarborgen, waarmee een nieuwe stap wordt gezet in de richting van de uitvoering van de strategie.
In de komende jaren worden nog vele andere publicaties verwacht. Een van de meest interessante is een voorstel van de Commissie om de EU-regels rond etikettering op de voorkant van producten te herzien tegen het einde van 2022.
Voedingswaarde
Sinds december 2016 is voedingswaarde-etikettering via een verordening verplicht gesteld. De wijze waarop voedingswaarde-informatie op de voorkant van etiketten staat, is echter niet geharmoniseerd. Deze informatie wordt op vrijwillige basis verstrekt door levensmiddelenbedrijven.
Invoering van verplichte voedingswaarde-informatie op de voorkant van verpakkingen
Bij het opstellen van de betreffende verordening waren de medewetgevers het erover eens dat, bij een gebrek aan een voor alle EU-consumenten begrijpelijk en aanvaardbaar systeem voor voedingswaarde-etikettering, de verschillende Europese lidstaten en de levensmiddelenbedrijven de mogelijkheid moesten hebben om hun eigen systemen te ontwikkelen; afgestemd op hun eigen consumenten. Het doel was om op deze wijze ervaring op te doen over de werking van de verschillende systemen, zodat er op een later moment beslist zou kunnen worden welk systeem het meest geschikt was.
Dit moment is nu gekomen: de Commissie zal een voorstel publiceren om de verplichting in te voeren om op de voorkant van verpakkingen voedingswaarde-informatie te vermelden, middels een herziening van eerder vermelde verordening.
Uniform systeem
Momenteel worden in de Europese Unie verschillende soorten etiketten op de voorkant van verpakkingen gebruikt. Deze kunnen in vier hoofdcategorieën worden onderverdeeld: numerieke etiketten, etiketten met kleurcodes, geklasseerde indicatoren en goedkeuringslogo's.
Zo gebruikt Denemarken sinds 2009 het sleutelgatlogo, hebben Frankrijk, België, Duitsland, Luxemburg en Spanje sinds 2016 geleidelijk de Nutri-Score ingevoerd, en is de Nutrinform Battery onlangs het officiële systeem in Italië geworden.
Uit deze categorieën zal de Europese Commissie een regeling selecteren en voorstellen als uniek verplicht systeem voor de hele Europese Unie. Met het oog hierop heeft de Europese Commissie in 2020 een effectbeoordelingsrapportage gepubliceerd, gevolgd door een openbare raadpleging die startte op 13 december 2021 en liep tot 7 maart 2022, waar respondenten hun mening konden geven en konden stemmen voor hun regeling van voorkeur.
Discussies
Dit heeft al tot verhitte discussies geleid tussen verschillende industriële voedingssectoren en de lidstaten. Elk bestaand systeem heeft namelijk zijn eigen berekeningsmethoden, die sommige producten meer bevoordelen dan andere. Zo achten de producenten van Parmigiano Reggiano en Parmaham in Italië en van Roquefort in Frankrijk zich benadeeld door de Nutri-Score en maken zij hier ernstig bezwaar tegen. Volgens het algoritme van de Nutri-Score zouden dergelijke producten namelijk in categorie D of E worden geclassificeerd, terwijl bepaalde dieetdrankjes juist een goede beoordeling krijgen omdat de Nutri-Score geen rekening houdt met additieven.
Een ander discussiepunt is de door de regeling gebruikte referentie. Die kan zijn per portie, per 100 g voedsel (of per 100 ml), of per referentie-inname (vastgelegde richtwaarden voor een gebalanceerd voedingspatroon), waar consumenten verschillend op reageren.
Wachten op duidelijkheid
De openbare raadpleging, die op 7 maart 2022 werd gesloten, was de laatste gelegenheid om officiële, schriftelijke feedback te geven, vóórdat de Commissie haar voorstel publiceert. Het is nu afwachten wat met alle gegeven feedback zal worden gedaan. Hoewel bij het besluitvormingsproces rekening wordt gehouden met de standpunten van het publiek en de in het kader van openbare raadplegingen gegeven feedback, is de Commissie er niet aan gebonden.
Kortom: weinig duidelijkheid voor nu. Daarnaast wordt er ook nog rekening gehouden met de mogelijkheid dat Frankrijk, dat het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie overneemt, enkele kaarten zal herschudden.
Juridisch advies
Katia Merten-Lentz is oprichter en partner van Food Law Science & Partners, een internationaal advocatenkantoor gespecialiseerd in Europese levensmiddelenwetgeving met vestigingen in Brussel en Parijs.
