WAAROM ALUMINIUM
HET TOONBEELD VAN DUURZAAMHEID IS

ALUMINIUM ALS DRIJFVEER
VAN DE EUROPESE WELVAART

Het recycleren van aluminium wordt in onze sector steeds populairder. Dat heeft alles te maken met de vele voordelen die het biedt. Denk maar aan duurzame, ecologische en energetische besparingen. Het heeft veel troeven: het is licht, flexibel en veelzijdig. Maar bovenal is het eindeloos recycleerbaar en blijft het in wezen onveranderd. Heel wat schrijnwerkerijen zijn ermee bezig. Ze dragen extra zorg voor het materiaal, zodat het op het einde toch weer hergebruikt kan worden..

ALUMINIUM IN DE BOUW

Aluminium wordt in heel wat toepassingen in de bouw en constructie gebruikt als sterk en licht constructiemateriaal. Het is het materiaal bij uitstek voor gordijngevels, ramen en andere glasomvattende structuren. Ook zonneweringen, deuren, gevel- en dakbekleding, hangplafonds enzovoort zijn toepassingen waar aluminium vaak wordt gebruikt. Aluminium is ideaal voor constructies met zware glaspartijen. Door de geringe dichtheid blijft het totale gewicht van aluminium aanvaardbaar. Het vraagt daarenboven weinig onderhoud en is langdurig corrosie- en uv-bestendig en waterdicht.

WAAROM ALUMINIUM RECYCLEREN?

Het recycleren van aluminium is een belangrijke factor in de industrie. Dat komt door zijn kostprijs en hoge energetische waarde bij de productie ervan. Het biedt daarbovenop nog heel wat voordelen. Tijdens het recyclageproces verbruikt het maar een fractie (5%) van de oorspronkelijke energie die nodig was om het aluminium te produceren. Aluminium is ook nog eens volledig recycleerbaar. Dat wil zeggen dat eenzelfde hoeveelheid broeikasgasequivalenten wordt uitgespaard wanneer aluminiumproducten worden gerecycleerd. Aluminium is dus een ware energiebank: het slaat energie op, aangezien de recyclage 95% minder energie vereist dan de primaire productie. Wanneer dat schroot op een juiste manier gesorteerd wordt, is het mogelijk om dezelfde producten uit het materiaal te maken zonder kwaliteitsverlies. Het hersmelten van aluminiumproducten wordt bijgevolg een steeds belangrijker onderwerp in de kringloopmaatschappij. Toch is de realiteit niet altijd even schitterend als het materiaal zelf. Het kan namelijk enkel gerecycleerd worden wanneer er genoeg aluminiumschroot aanwezig is om te hersmelten en te raffineren. Het probleem ligt echter bij het verdwijnen van het schroot uit Europa, niet bij het verzamelen ervan. Zowat de helft van al het aluminium dat in Europa wordt gemaakt, komt van gerecycleerd metaal. Hoe meer we recycleren, hoe minder aluminiumgrondstof we moeten invoeren.

IEDEREEN RECYCLEERT ALUMINIUM

In de schrijnwerksector is het recycleren van aluminium nooit een taboe geweest. Zowel constructeurs als systeemhuizen hebben hier aandacht voor. Anderzijds is het ook zo dat de overheid hier meer en meer aandacht begint aan te schenken. Denk maar aan het onder de aandacht brengen van de principes van de circulaire economie. Ook lopen er binnen Europa enkele proefprojecten om dit thema verder te onderzoeken. Algemeen wordt aangenomen dat 60% van het gebruikte aluminium voor schrijnwerk reeds gerecycleerd is. Meer zelfs: meer dan 75% van het reeds geproduceerde aluminium is nog steeds in gebruik. Bij het (gedeeltelijk) slopen van aluminiumschrijnwerk wordt al decennialang het cradle-to-cradleprincipe toegepast, waarbij het materiaal uit de eindfase van aluminium bouwproducten weer verwerkt wordt als grondstof voor nieuwe profielen. Aluminium is een belangrijk product voor schrijnwerkerijen, er zijn namelijk heel wat toepassingsmogelijkheden. Denk maar aan kogelwerend of brandwerend schrijnwerk. Deze fysische en mechanische eigenschappen kunnen bereikt worden door elementen toe te voegen zoals koper, mangaan, magnesium of zink.

HOE ALUMINIUM BIJDRAAGT AAN DE CIRCULAIRE ECONOMIE

Door de verhoogde consumptie en productie komt het klimaat in gedrang en komen daarbij natuurlijk ook de grondstoffen onder druk. Bedrijven moeten dus meer en meer stilstaan bij hun acties en wat zij kunnen doen. Recyclage is essentieel voor een duurzame economische groei. Aluminium kan een oplossing vormen voor veel maatschappelijke en economische uitdagingen waar Europa voor staat in zijn poging om een meer duurzame en bronefficiënte economie uit te bouwen. Meer dan de helft van al het aluminium dat in de Europese Unie wordt geproduceerd, is afkomstig van gerecycleerd aluminium dat op de markt werd gebracht door raffineerders en hersmelters. En die tendens blijft groeien. En met zijn oneindige recycleerbaarheid en sterke recyclage-infrastructuur is aluminium dan ook een essentieel onderdeel van de Europese circulaire economie. Er kan wel nog meer worden gedaan voor de circulaire economie van de toekomst. Het aandeel gerecycleerd aluminium in de huidige raam- en gevelsystemen is reeds behoorlijk groot en naar alle waarschijnlijkheid zal het dan ook niet evident zijn om dit naar de toekomst toe nog gevoelig te doen stijgen, tenzij men er o.a. in slaagt om meer schroot in Europa te houden. We moeten verzekeren dat waardevol aluminiumschroot beschikbaar blijft voor Europese recycleerders en als onuitputtelijke bron voor de Europese bedrijfsgemeenschap dient. Wanneer schroot uit Europa wordt uitgevoerd, wordt ook de energie in het materiaal uitgevoerd. Nu de energiezekerheid op het spel staat, mag het efficiënte energiegebruik van de aluminiumrecyclagesector niet over het hoofd worden gezien. Anderzijds zijn er andere aspecten binnen de circulaire economie waarbij het aluschrijnwerk naar de toekomst toe mogelijk een grotere rol kan spelen. Denk aan het makkelijker demonteerbaar en opnieuw monteerbaar maken van de systemen. In de ontwerpfase meer stilstaan bij het aanpasbaar maken van de bouwschil laat ons toe om de noden van de gebruiker op lange termijn in te vullen zonder dat het gebouw een verregaande renovatie moet ondergaan. Rond het aanpasbaar maken van de bouwschil lopen een aantal pilootprojecten in samenwerking met Europa. Met andere woorden, circulair bouwen kan ook ingevuld worden door aluminiumschrijnwerk zonder het thema recyclage te moeten promoten.

INZAMELING EN SORTERING VAN SCHROOT

Wanneer we het woord 'schroot' horen, denken we meteen aan iets waardeloos. Toch is schroot voor aluminiumrecycleerders net het omgekeerde. De schrootwaarde van gebruikt aluminium is doorgaans hoog genoeg om de investeringen in moderne inzamelings- en sorteerinstallaties te compenseren. Zodra het schroot ingezameld wordt, kan men het recyclageproces voorbereiden. Schroot wordt namelijk verwerkt naargelang van zijn herkomst of zijn vorige gebruik. Het is een heel technisch onderdeel van het proces. Een raam moet bijvoorbeeld worden herleid tot de diverse onderdelen, zodat de aluminiumdelen kunnen worden gescheiden.

Gesloten aluminiumproductkring

Aluminium behoudt zijn kerneigenschappen door oneindige gebruikscycli. Het kan fabrieksklaar worden gerecycleerd in ofwel hetzelfde product als vroeger, zonder kwaliteitsverlies, ofwel in iets heel anders. Naast aluminium bestaat ook de Europese recyclagesector voor bepaalde producten uit een geslotenkringrecyclage, zoals in het geval van drankblikjes.

Problematiek van de uitvoer

De Europese industrie werkte in 2015 een roadmap uit om de ambitie van een bronefficiënte economie waar te kunnen maken. Ondanks de toegenomen inzameling van postconsumptieschroot was de overeenkomstige verbetering in de Europese productie van gerecycleerd aluminium niet erg groot. We realiseren jaarlijks een gezonde groei van 3 à 4% in de productie van gerecycleerd aluminium. Maar toch groeit de schrootuitvoer sneller, met gemiddeld 15% sinds 2004. Het gevolg van deze al dan niet legale uitvoer is dat die een verdere groei belemmert, aangezien hij verhindert dat we hogere recyclageniveaus bereiken. We moeten in de eerste plaats dus de nadruk kunnen leggen op de 'end of life'- fase. Bijna al het aluminium dat verwerkt wordt in de bouw, moet dan ook gerecycleerd worden en mag dus niet als afval verdwijnen.

Hersmolten en geraffineerd aluminium

Na de verwerking moet het verzamelde aluminium worden gerecycleerd door het te hersmelten of te raffineren. Raffineerders maken gietlegeringen. Hersmelters maken kneedlegeringen voor bladen, strips en geëxtrudeerde materialen. Het resultaat is een nieuwe grondstof voor talloze toepassingen. Geraffineerd aluminium zit bijvoorbeeld in gegoten motorblokken, terwijl hersmolten aluminium wordt gebruikt voor producten zoals carrosserieën of drankblikjes.

AANDACHTSPUNTEN BIJ HET RECYCLAGEPROCES

De meeste schrijnwerkerijen zijn ernstig bezig met duurzaamheid en recycleren. Het recycleren van aluminium wordt door hen als evident gezien. Aluminium kan niet worden besteld zonder overlengte te hebben. Er is steeds overlengte nodig om het nettomateriaal over te houden. Bijkomend is er een secundaire afvalstroom die vrijkomt tijdens de verwerking.

Voordelen

Door het apart verzamelen en het in kringloop brengen van het schroot krijgen bedrijven een beperkte, maar aanvaardbare vergoeding. Hoe zuiverder de afvalstroom, hoe hoger de opbrengsten. Uiteraard moeten medewerkers gemotiveerd worden om te blijven sorteren. Ook is er tijdelijke logistieke opslag nodig tot de verwerker het komt inzamelen.

Assemblage profielen als aandachtspunt

In het geval van ramen worden de aluminium halfschalen eerst met elkaar verbonden middels een kunststof isolator. Deze zorgt voor een thermische onderbreking tussen binnen- en buitenklimaat. Hierdoor is er echter een bron van verontreiniging, die door bepaalde smelters verwerkt kan worden. We spreken van thermisch onderbroken raamprofielen. Anderzijds zijn er gevelprofielen die meteen kunnen worden verwerkt zonder de thermische isolator te verbinden aan het profiel. Bij deze vorm van aluminium gevels wordt deze thermische onderbreker in kunststof pas na de bewerkingen op de profielen aangebracht. Niet te vergeten is de afvalstroom die vrijkomt bij renovatieprojecten. Ook hier wordt alles wat aluminium betreft, gescheiden gehouden van de overige materialen. Deze profielen gaan eveneens mee in het recyclageproces op weg naar een nieuw raamprofiel.

TOEKOMST VAN ALUMINIUM

EA is ervan overtuigd dat er een mooie toekomst blijft voor aluminium. Het is perfect recycleerbaar en kan bijdragen tot de circulaire economie. Het is de bedoeling dat aluminium in een recyclagekring blijft en beschikbaar blijft, want dat zorgt voor een circulaire economie. De bevordering van een geleidelijke uitfasering van recycleerbare eindgebruikgoederen die op het stort terechtkomen, is hierin heel belangrijk. Tegelijk moeten er verdere beperkingen komen op het dumpen van de resterende afvalfracties. Dit vereist een dynamisch afvalbeleid in de hele EU dat ambitieus is in zijn doelstellingen, onbuigzaam in zijn uitvoering en ondernemend in zijn steun aan de recycleerbaarheid in een brede eco-designcultuur.