Wat zijn de eigenschappen van kurk?

Kurk beschikt over verschillende duurzame, praktische en esthetische eigenschappen. Daardoor is het een interessant materiaal om te gebruiken als vloerbekleding.

Thermisch en akoestisch isolerend

Kurk is niet alleen een duurzaam en natuurlijk materiaal, het beschikt ook over enkele duurzame eigenschappen. De belangrijkste is ongetwijfeld dat kurk zorgt voor een constante warmte, waardoor er in huis heel wat energie kan worden bespaard. Naast thermisch isolerend is kurk ook akoestisch isolerend.

Gebruiksvoordelen

Daarnaast is kurk antistatisch, waardoor het onderhoud gemakkelijker kan verlopen. Die eigenschap is tevens positief voor mensen die bijvoorbeeld allergisch zijn aan de huisstofmijt. Omwille van zijn ‘zachtheid’ – kurk is veerkrachtig en vangt dus schokken op – is een kurkvloer ook een goede oplossing voor mensen met pijnlijke gewrichten en biedt het valweerstand voor kinderen of ouderen.

Nog een belangrijk voordeel is dat een kurkvloer steeds herstelbaar is. Een kurkvloer die schade vertoont, kan worden opgeschuurd en opnieuw in de vernis of lak gezet, waarna die weer een hele tijd mee kan.

Ten slotte kan kurk, omdat het – soms mits de juiste behandeling – watervast is, ook in vochtige ruimtes zoals de badkamer worden toegepast.

Tal van structuren en decors

Op het vlak van esthetiek bieden kurkvloeren tal van mogelijkheden: verschillende structuren en kleuren, digitale bedrukking, vernissen enzovoort. Dat maakt het gemakkelijk om een dergelijke vloerbekleding mooi te laten harmoniëren met de nieuwste modes en trends.

Productie

Verschillende kurksamenstellingen

Een kurktegel kan volledig uit kurk bestaan, maar kan net zo goed worden afgewerkt met een toplaag uit fineerparket of vinyl. Een afwerking met vinyl is wel minder ecologisch, omdat vinyl een pvc-materiaal is. Fabrikanten kiezen ervoor om toch ook oplossingen met vinyl aan te bieden, omdat die vaak een hogere resistentie hebben. Ook de producten met een milieuvriendelijke en gezonde pvc-vrije toplaag kunnen echter worden gebruikt in commerciële projecten.

Bij kliksystemen bestaat de kern meestal uit mdf. Dat is opnieuw ecologisch, gezien het feit dat mdf is opgebouwd uit gerecycleerd houtvezelafval dat wordt samengeperst.

Vernissen

Om de duurzaamheid van kurk te garanderen, worden de kliksystemen meestal machinaal vernist met een vernis op waterbasis. Dat is echter niet altijd zo, want de meeste fabrikanten bieden ook onbehandelde kliksystemen aan. Op die manier kunnen klanten zelf de gewenste kleur bepalen en indien gewenst afwerken met een (meer ecologische) olie. Ook kleefsystemen worden niet vooraf vernist om de keuzevrijheid (qua kleuren en eventuele accenten) zo groot mogelijk te houden.

Gemakkelijk in onderhoud

Voor een vloer die volledig uit kurk bestaat, kan onderhoud met een droge doek en de stofzuiger reeds volstaan. Voor de andere afwerkingen – 3D-geprinte toplaag, toplaag met fineerparket … – zijn er een paar specifieke onderhoudsproducten op de markt. Ten eerste is er een cleaner, een zachte zeep voor wekelijks onderhoud. Ten tweede kan ook een polisher worden gebruikt. Door dat product te mengen met lauw water en daarmee te dweilen, komt er een beschermlaagje op de kurk. Op die manier kan de levensduur van de vloer worden verlengd.

Bij het onderhoud van een kliksysteem met mdf-drager is het wel belangrijk om een dweil te gebruiken die goed is uitgewrongen. Anders bestaat het risico dat het kliksysteem te vochtig wordt, waardoor het zou kunnen vervormen en omhoog komen. Bij oplossingen waarbij het kliksysteem uit kurk bestaat, is dat risico onbestaande.

Plaatsing van kurk volgens kliksysteem

Kurkvloeren kunnen verlijmd worden. Zeker op intensief belopen plaatsen of op plekken waar er veel inval van direct zonlicht is, is dit aan te raden. Een andere mogelijkheid is evenwel het kliksysteem, wat dan weer een eventuele vervanging of renovatie van de vloer achteraf makkelijker maakt.

Voorbereidende temperatuur en luchtvochtigheid

De vloerdelen dienen bewaard te worden in omstandigheden (temperatuur en relatieve luchtvochtigheid) die zo veel mogelijk gelijken op de situatie in de werkruimte, en dat bij voorkeur minstens 48 uren vóór de plaatsing. Ook tijdens het werk is het van belang om de temperatuur voldoende hoog te houden – dat wil zeggen constant (dag en nacht) op 18 °C of hoger.

Een vloerverwarming wordt 48 uur op voorhand uitgeschakeld. Verpakkingen met gekleurde kurkdelen worden op hun zijde gelegd, omdat de vloerdelen anders aan elkaar kunnen kleven. Tijdens de verwerking met primer, egaline, lijm en/of vernis wordt er matig geventileerd om de vochtige lucht af te voeren.

Primer op de ondergrond

De ondergrond moet stabiel (niet verend), hard, vlak, schoon en blijvend droog zijn. De vochtigheidsgraad van een cementchape mag niet meer dan 0,5% bedragen, nog minder bij een anhydrietchape. Wanneer de kurkdelen op hout-, gips- of cementvloerplaten gelegd worden, dienen eventuele naden, putjes en schroefgaten vooraf gedicht te worden met een opvulmiddel. De ondergrond wordt vooraf grondig schoongemaakt met behulp van een paletmes en een stofzuiger, waarna er een geschikte primerlaag aangebracht wordt. Die zorgt ervoor dat resterende zand- en stofdeeltjes gefixeerd worden en dat barstjes en kleine scheurtjes mooi dichtlopen.

Bovendien verlaagt de primerlaag het absorberende vermogen van de ondergrond en vermijdt die daardoor dat het vocht van de eventueel aan te brengen egaline al te gemakkelijk door de ondergrond opgenomen wordt. Na enkele uren, afhankelijk van de temperatuur en de relatieve luchtvochtigheid, is deze primerlaag droog en kan het egaliseren beginnen.

Waarom eventueel egaliseren?

Egalisatie heeft als doel de ondergrond zo veel mogelijk te nivelleren. Heel wat ondergronden als chapes of platen uit houtpartikels camoufleren immers oneffenheden die soms aanvankelijk niet zichtbaar zijn. Het risico bestaat dan ook dat, wanneer de kurkvloer met vernis wordt afgewerkt, deze oneffenheden zichtbaar worden.

Plaatsing van de klikdelen

Bedek de eventueel geëgaliseerde ondervloer met polyethyleenfolie om vochtproblemen te voorkomen. Leg de klikdelen van links naar rechts. Hou het volgende deel in een hoek van ongeveer 30 °, druk de zijkant in het eerste deel en leg het tweede deel neer. Zaag het laatste deel van de eerste rij op het juiste formaat (≥ 30 cm) en begin de volgende rij met het stuk dat overblijft. Zorg ervoor dat de naden van de kurkdelen verspringen met ten minste 30 cm voor een mooie verdeling in de kamer. Tip: als de voegen niet volledig aansluiten, kun je de delen lichtjes aankloppen met een aansluitblokje.

Voorbereiden van de vernislaag

De kurkvloer wordt meteen na de plaatsing voorzien van vernislagen. Eerst lichtjes opruwen, daarna inkrassen met een fijn schuurpapier, zoals nr. 180, of met een vlakschuurder. Het is niet de bedoeling om drastisch te werk te gaan, wel om de reeds aanwezige vernislaag op te ruwen/in te krassen, zodat de nieuwe laag zou hechten. Daarna wordt de vloer gestofzuigd en met lauw water en een vochtige dweil schoongemaakt.

Aanbrengen van de vernislaag

Meteen daarna kan een eerste vernislaag, een soepele kurkvernis, aan de hand van een mohairroller worden aangebracht. De vereiste hoeveelheid vernis wordt gemiddeld in vier lagen aan­gebracht. De minimale en maximale droogtijden die op de verpakking vermeld staan, moeten correct opgevolgd worden. Voor een vlotte droging zijn de temperatuur, de relatieve luchtvochtigheid en de ventilatie van groot belang. De instructies van de leverancier dienen nauwgezet opgevolgd te worden. Tocht of overmatige ventilatie dient men te vermijden, omdat ze de verspreiding van stof in de hand werken.

De ideale temperatuur is tussen 18 en 22 °C met een RV tussen 55 en 75%. Fel zonlicht op de kurkvloer tijdens het vernissen moet eveneens vermeden worden. Om de kurkvloer afdoende te beschermen, moet de berekende hoeveelheid vernis volledig opgebruikt worden, ongeacht het aantal lagen. Bij een tweecomponentenvernis is het ook van belang om enkel die hoeveelheid te mengen die per laag verbruikt zal worden, omdat het bereide product voor een volgende vernislaag niet langer verwerkbaar is. Het gebruik van een maatbeker is dus onmisbaar.

Zeg niet zomaar vernis tegen vernis

Voor de lichte kleuren gebruikt men als eerste laag een sealer of tannineblokker. Voor de volgende lagen wordt er gebruikgemaakt van een polyurethaanvernis (twee componenten) op waterbasis. Voor de 'naturelle bruine tegels' wordt er geen sealer, maar onmiddellijk een 2K- PU-vernis op waterbasis (al dan niet gepigmenteerd) aangewend, die zorgt voor een gelijk­matig verkleuren of verbleken van de vloer door uv-straling. Omdat het gelijkmatig verspreiden van de vernis belangrijk is, wordt de kurkvloer per vlak van één op twee meter aangepakt. Na vier opeenvolgende keren de rol over het oppervlak te hebben uitgerold, wordt de vernis kruis­gewijs verdeeld. Er moet steeds voldoende vernis gebruikt worden, zodat die mooi aansluit met de nog natte vernis om vlekken te vermijden. Maar overlappingen en rolstrepen bij onbehandelde kurk zijn normaal in de eerste en soms ook in de tweede laag. De vernislaag droogt vervolgens drie tot vijf uren (afhankelijk van wat op de verpakking staat), waarna de volgende laag aangebracht wordt, zonder vooraf te schuren. Deze werkwijze wordt herhaald tot alle vernis op is.

Niet betreden

Vooraleer de finale vernislaag aan te brengen, kunnen kleine stofdeeltjes weggeschuurd worden met fijn schuurpapier. Op zijn beurt wordt het schuurstof met een vochtige dweil weggenomen. Na het aanbrengen van de finale vernislaag mag men de kurkvloer enkele uren niet betreden. Ook dit is afhankelijk van de temperatuur en de luchtvochtigheid, maar gewoonlijk is de vernislaag na twee dagen voldoende uitgehard om er lichte meubelstukken op te plaatsen en er een normaal beloop op toe te laten.