DE OPBOUW VAN EEN REGENWATERSYSTEEM

Het gebruik van regenwater in de woning kan een serieuze kostenbesparing betekenen. Het rendement van de installatie hangt echter af van de opbouw en dimensionering. Wil je vaak voorkomende problemen met regenwaterinstallaties vermijden, dan zijn er een aantal aandachtspunten waarmee je rekening zal moeten houden.

 

REGENWATER OPVANGEN

mechanische Voorfiltering

Hoewel alle daken door de wetgever als geschikt beschouwd worden om regenwater op te vangen, blijkt de kwaliteit van het regenwater bij daken met een bitumendakbedekking in de praktijk vaak onvoldoende (het water verkleurt). De bitumendaken geven een olieachtige substantie af aan het water, dat moeilijk te behandelen valt. Ook vervuiling op het dak spoelt mee met het regenwater. Idealiter wordt het water dus eerst gefilterd door een grofvuilfilter vooraleer het de regenwaterput ingaat. Bezinksel wordt op die manier tot een minimum beperkt.

Voorbeelden van zo'n filter zijn: een valpijpfilter in de regenafvoerbuis, een cycloonfilter, een tankfilter enz. De grofvuilfilter haalt bladvuil, keitjes, zand en alle andere vervuiling met een grote diameter uit het water. Ofwel is de grofvuilfilter zelfreinigend en worden bladeren of zand die op de filter blijven liggen, automatisch naar het regenwatercircuit weggespoeld door vers aankomend water, ofwel is de filter niet-zelfreinigend en moet die regelmatig handmatig worden schoongemaakt.

De regenwaterput verkeerd dimensioneren is een fout die dikwijls gemaakt wordt

Kunststof of betonregenwaterput

Een fout die dikwijls wordt gemaakt bij regenwatersystemen is dat men de regenwaterput verkeerd gaat dimensioneren. Een te kleine put resulteert snel in leegstand en heeft weinig buffer om tekorten tijdens droge periodes op te vangen. De eindgebruiker zal daardoor snel moeten overschakelen op leidingwater, waardoor de besparing uiteraard verloren gaat. Een regenwaterput die te groot is, zal niet alleen duurder zijn maar zal dan weer nooit overlopen naar de riolering. Het is echter aangewezen dat zo’n overloop een aantal keer per jaar gebeurt, want zo zullen drijvende onzuiverheden alsnog worden verwijderd en voorkom je geurhinder omwille van stilstaand water.

Om de ideale grootte van een hemelwaterput in functie van de dakoppervlakte te kunnen inschatten, kan de volgende vuistregel worden gehanteerd: 50 l/m² afvoerende dakoppervlakte (bv. bij een woning met een dakoppervlakte van 120 m² kies je het best voor een put van minstens 6.000 liter). Wel dient het volume van de put in verhouding te zijn met het verbruik. Bij grote gebouwen zoals scholen zal een meer uitvoerige formule worden gebruikt.

Het water wordt door middel van een speciaal mondstuk in de put aangevoerd om het omwoelen van eventueel vuil op de bodem te vermijden. De tank moet steeds voorzien zijn van een overloop voor de afvoer van overtollig water naar het regenwatercircuit (RWA).

De keuze bestaat uit een kunststof of betonput. In de nieuwbouw wordt er meestal gekozen voor beton. Betonnen putten conserveren het water beter. De betonnen wand heeft ook licht filterende eigenschappen. Een kunststof put is kleiner, minder zwaar en dus meer geschikt voor renovatie. 

Een controle van de put is zelden nodig maar kan aangewezen zijn elke 3 à 5 jaar.

REGENWATER GEBRUIKEN

De geschikte pomp

Wie het regenwater effectief wil gebruiken, moet op de put een operationele pomp aansluiten die het water vanuit de put zuigt en naar de aftappunten stuurt. Indien er een aanzuigleiding op de pomp wordt aangesloten, wordt die ofwel op een vaste positie geïnstalleerd, bv. op een halve meter van de bodem (als vuil zich tot op de hoogte van de leiding opstapelt of als er veel turbulentie is in de put, kan dit weliswaar voor problemen zorgen), of wordt die van een vlotter voorzien die meedrijft op het waterpeil.

Het regenwaterleidingsysteem dient volledig gescheiden te zijn van het drinkwatercircuit

Het meest gebruikte pomptype is de centrifugaalpomp. Die is er in drie uitvoeringen: de hydrofoorgroep, de drukgestuurde pomp en de dompelpomp. Bij de eerste en tweede uitvoering spreekt men over aanzuigpompen. Aanzuigpompen worden droog opgesteld: ofwel in de woning zelf, ofwel in het tuinhuis of een bijgebouw. Een dompelpomp wordt onderaan in de put geïnstalleerd en kan dus verstoord raken door onreinheden op de bodem van de put. Om dat tegen te gaan, kan de dompelpomp van een zuigslang met vlotter worden voorzien. Het grote voordeel van een dompelpomp is dat die in de put zelf zit en er in de woning dus geen geluidsoverlast wordt ervaren. Dat voordeel is meteen ook een nadeel in geval van complicaties (bv. een lek), want problemen worden door de klant minder snel opgemerkt.

Bij de keuze van de pomp moet er ook op gelet worden dat deze is uitgerust met een droogloopbeveiliging. Die voorkomt dat de pomp beschadigd wordt als de regenwaterput leeg is. Ook een automatische tijdsgestuurde filtersproeier die de pomp op regelmatige tijdstippen zal schoonspoelen, is aangewezen. De pomp wordt volgens fabrikanten best jaarlijks aan een onderhoud onderworpen.

Bijvulsysteem

Verder dient men te overwegen of het pompsysteem al dan niet moet worden aangevuld met een manueel of automatisch bijvulsysteem. Als het een langere periode wat droger blijft, kan het zijn dat de regenwaterput bijna leeg komt te staan. De voorzieningen die werken op regenwater, krijgen dus geen watertoevoer meer. Als dat gebeurt, kun je de put bijvullen met leidingwater.

Belangrijk is dat het bijvullen gebeurt op een correcte manier. Bijvullen of omschakelen kan via een van de onderstaande systemen:

1. Een pomp met droogloopsysteem zonder stadswatertank stopt met werken als de pomp geen of onvoldoende regenwater bevat. Belgaqua schrijft voor dat elke indringing van regenwater in het distributiesysteem verboden is, dus is de stadskraan aansluiten op de leidingen waarin anders regenwater stroomt, geen optie. De oplossing is dan om de regenput tot op een bepaald niveau bij te vullen met stadswater, hetzij manueel of automatisch. Deze bijvulsystemen moeten Belgaqua-gekeurd zijn (een absolute scheiding tussen regen- en drinkwater moet gerespecteerd worden). Pas er ook op dat de bijvulsystemen niet onopgemerkt blijven lopen.

2. Een pomp met stadswatertank zuigt in geval van watergebrek rechtstreeks leidingwater aan via de stadswatertank. Dat gebeurt manueel of volautomatisch via een driewegkraan (die is elektrisch bij een automatisch systeem) op de zuigkant van de pomp (moet Belgaqua-gekeurd zijn). Er wordt dus enkel in uiterste nood leidingwater gebruikt en de put bijvullen is niet nodig. De automatische versies hebben een vlotter of een sonde in de regenwatertank die de pomp op stadswater zet als er onvoldoende water in de regenwatertank zit. Als de vlotter of sonde opnieuw voldoende water in de put signaleert, dan schakelt de pomp automatisch weer om naar regenwater. In de praktijk blijkt het echter niet altijd mogelijk om voor de automatische versie te kiezen (zeker bij renovaties), omdat er een elektrische kabel moet worden getrokken tot aan de regenwatertank. De manuele versie biedt dan een goed alternatief om bestaande installaties aan te passen aan de Belgaqua-normen zonder grote kosten te moeten maken.

Aansluiting op tappunten

Eens in het gebouw aangekomen, wordt het regenwater via een leidingsysteem in het gebouw verdeeld. Het regenwater wordt nooit aangewend als drinkwater (regenwater is een niet-gecontroleerd water waarvan de kwaliteit erg onbetrouwbaar is). Belgaqua schrijft dan ook voor dat het regenwaterleidingsysteem volledig gescheiden dient te zijn van het drinkwatercircuit (Belgaqua-voorschriften). Die strikte scheiding is geen probleem indien het regenwater enkel voor koudwatertoepassingen wordt gebruikt, zoals voor het spoelen van het toilet, het reinigen van de vloer enz.

Wanneer de bouwheer het regenwater echter ook voor sanitaire toepassingen (bv. bad en douche) wenst aan te wenden, kan die scheiding behouden bemoeilijkt worden. Een cv-ketel mag maar gevoed worden door of regenwater, of stadswater; niet door allebei. Ofwel wordt er in een dergelijke situatie voor gekozen om twee ketels in te zetten (een voor de verwarming van het regenwater ten dienste van de douche en het bad, en een voor de verwarming van het drinkwater in de keuken en de badkamer (voor het poetsen van de tanden bv.)), ofwel wordt er beslist om de hele binnenhuisinstallatie aan te sluiten op regenwater, met uitzondering van de keukenkraan en de lavabokranen in de badkamer. Die tappunten worden dan van een aparte boiler voorzien.

Nabehandeling

Als vanzelfsprekend is de kwaliteit van onbehandeld regenwater niet voldoende om zich mee te wassen. Ook voor andere toepassingen kan een nabehandeling van het regenwater aan te raden zijn (bv. wasgoed dat grauw kleurt en muf ruikt). De geschikte nabehandeling van regenwater is verschillend naargelang van de toepassing van het regenwater. Filters voor de nabehandeling bevinden zich in de woning, als eerste station na de pomp. Het zijn plug-and-play oplossingen die meestal worden opgehangen in de technische ruimte.