AFWIJKEN VAN DE BRANDVOORSCHRIFTEN?
DE BASISNORM BRANDPREVENTIE EN MOGELIJKE ALTERNATIEVEN
Architecten worden regelmatig geconfronteerd met een zekere incompatibiliteit tussen de minimale eisen voor de brandweerstand enerzijds en de functionele en/of esthetische eisen van het bouwproject anderzijds. Gelukkig betekent dat niet noodzakelijk een verloren zaak. Steeds vaker worden namelijk afwijkingen en uitzonderingen ten opzichte van de brandnorm toegestaan.
BASISNORM BRANDPREVENTIE
Compartimentering
Met uitzondering van eengezinswoningen dienen het verspreidingsrisico van een brand en de bijbehorende rookontwikkeling in quasi alle gebouwen beperkt te worden. Dat gebeurt door het gebouw onder te verdelen in compartimenten. Een compartiment is een deel van een gebouw, al dan niet onderverdeeld in lokalen, waarvan de wanden, vloeren en plafonds de brandvoortplanting naar aanliggende compartimenten gedurende een bepaalde tijd beletten. Ook om de vluchtwegen veilig te stellen, is een compartimentering van cruciaal belang.
De maximale afmetingen van de compartimenten en de minimale brandweerstand van de scheidingsconstructies zijn vastgelegd in de Basisnorm Brandpreventie (KB 7/7/94 met latere wijzigingen). Algemeen geldt dat een compartiment een maximale bruto-oppervlakte van 2.500 m2 mag hebben, al zijn daar onder andere voor parkings en lage gebouwen uitzonderingen op.
Brandweerstand
De brandweerstand van een element duidt op het tijdsbestek waarbinnen het element zijn structurele functie tijdens een brand kan behouden en waarbinnen het de verspreiding van de brand tegenhoudt. In België hebben de brandweerstandseisen voor compartimenteringswanden betrekking op zowel de vlamdichtheid (E) als de thermische isolatie (I). De brandweerstand wordt dan ook uitgedrukt in EI, gevolgd door veelvouden van dertig minuten. De brandweerstand wordt steeds bepaald op basis van de slechtste prestatie.
De minimaal vereiste brandweerstand van een scheidingsconstructie is voornamelijk afhankelijk van de hoogte van het gebouw. In grote lijnen geldt in België het volgende:
- Lage gebouwen (hoogte < 10 m): 30 minuten (60 minuten voor kelders of gebouwen met meerdere bouwlagen);
- Middelhoge gebouwen (hoogte: 10-25 m): 60 minuten (120 minuten voor kelders);
- Hoge gebouwen (> 25 m): 120 minuten.
Voor de deuren in deze scheidingswanden gelden andere eisen. In het algemeen moeten zij de helft van de brandweerstand van de wand hebben, met een minimum van EI30, al bestaan er, afhankelijk van de situatie, ook afwijkingen.
Ter voorkoming van brandoverslag via de gevel moest er in de gevel van een hoogbouw in Gent een horizontale compartimentering worden voorzien. De norm vroeg een compartimentering van minimaal EI60 over 1 m. Omdat deze gerealiseerd werd met een gebogen beglazing, was het echter niet eenvoudig om aan deze voorwaarden te voldoen. Als alternatief werd voorgesteld om de compartimentering groter uit te voeren. Een gebogen beglazing van 2 m aan EI30 werd aanvaard.
RUIMTE VOOR AFWIJKINGEN?
Hoewel de eisen voor de brandweerstand van compartimenteringswanden bij wet zijn vastgelegd, komt het regelmatig voor dat ze lijnrecht tegenover de functionele en/of esthetische eisen van het bouwproject staan. In dat geval kan de architect bij de Commissie voor Afwijking binnen de FOD Binnenlandse Zaken of de FOD Waso een afwijking van de brandnorm aanvragen.
Focus op performantie van het systeem
Afwijken van de brandnorm kan echter niet zomaar. Tegenover een verlaagde brandweerstandseis voor de compartimenteringswanden moet steeds een andere ingreep staan die de brandveiligheid verhoogt. Ook wanneer men niet aan de concrete bepalingen van de brandnorm moet voldoen, dient de performantie van het systeem immers gewaarborgd te worden.
Een veelgebruikte oplossing in dergelijke situaties is het voorzien van een sprinklerinstallatie, maar het is bijvoorbeeld ook mogelijk om grotere, maar minder performante, compartimenteringswanden te voorzien. Standaardoplossingen bestaan evenwel niet. Welke alternatieven er zijn en tot welke reductie van de brandweerstandseis zij leiden, is steeds afhankelijk van de specifieke eigenschappen van het project.
Onderbouwing is cruciaal
Wie een dossier indient bij de Commissie voor Afwijking, dient niet enkel een valabel alternatief te voorzien, maar moet de afwijking vooral ook goed onderbouwen. Een degelijk vooronderzoek biedt in deze een belangrijke meerwaarde. Een gespecialiseerd studiebureau kan de architect hierin bijstaan.
Een hoogbouwproject in Brussel huist verschillende kantoren. Vanwege de aanwezigheid van (externe) evacuatiewegen die langs de gevel lopen, gold in dit project in principe de eis van EI120 voor de gevel. Door het installeren van een sprinklerinstallatie werd echter een afwijking bekomen, waarbij de eis voor de gevel tot EI0 herleid werd.
Met dank aan Fire Engineered Solutions bvba, Meyvaert Fire & Security en Promat
