Voorgevel Justitiepaleis steeds meer uit de steigers

Brusselse Justitiepaleis: naar een volledig herstel

De voorbije maanden is al een deel van de voorgevel van het Justitiepaleis in Brussel gerestaureerd en uit de steigers gehaald! Op zaterdag 20 september 2025 stelde Regie der Gebouwen samen met de betrokken aannemer (Artes Roegiers – Artes Woudenberg) de werf van de gevelrestauratie van het Justitiepaleis open voor het grote publiek ter gelegenheid van Open Monumentendag. Op vrijdag 19 september 2025 kon de pers het bezoekersparcours in primeur ontdekken en de vooruitgang van de werken van dichtbij ontdekken.

Tour de force

De voorgevel van het Brusselse Justitiepaleis, die stilaan in zijn oude glorie wordt hersteld, toont niet alleen de tour de force van dit complexe restauratieproject, maar ook het potentieel van wat nog komt”, benadrukt minister van Justitie Annelies Verlinden (cd&v). “Dit is een veelbelovende stap vooruit. Een teken dat dit restauratietraject, hoe uitdagend ook, ons zal leiden naar een volledig hersteld monument dat klaar is voor vele generaties – en voor een moderne, toegankelijke en toekomstgerichte Justitie.”

Vanessa Matz, minister van Modernisering van de Overheid, belast met het Gebouwenbeheer van de Staat: “Het Justitiepaleis werd te lang geassocieerd met zijn stellingen. Vandaag schrijven we een nieuwe pagina: dit monument zijn oorspronkelijke glans teruggeven en het tegelijkertijd aanpassen aan de behoeften van een moderne en toegankelijke justitie. Ter gelegenheid van de Open Monumentendagen was het van essentieel belang zijn deuren open te stellen voor de burgers: dit monument is van hen en zo konden ze zelf vaststellen hoe het beetje bij beetje zijn grootsheid terugkrijgt. Deze werf is niet alleen een restauratieproject, het is ook een investering voor de burgers en voor de Rechtstaat.”

Eerste fase van de gevelrestauratie (2023 – 2026)

In augustus 2023 startte de Regie der Gebouwen met de restauratie van de voorgevel van het Justitiepaleis aan het Poelaertplein, samen met Perspectiv architecten en aannemer Artes Woudenberg - Artes Roegiers.

Het gaat om de eerste fase van de restauratie van alle gevels van het Justitiepaleis. Omdat het gebouw beschermd is als monument, wordt nauw samengewerkt met de Directie Cultureel Erfgoed van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

De restauratie van de immense voorgevel is een waar titanenwerk. Elke steen en elk decoratief element wordt zorgvuldig gereinigd en waar nodig hersteld of vervangen. Om het oorspronkelijke uitzicht te behouden, worden voor de restauratie stenen gebruikt uit de originele steengroeves, onder andere in de Franse Bourgogne-streek. De stenen worden in een atelier in België of op de werf zelf op maat gekapt. Slechts een zeer beperkt deel van de steen wordt volledig vervangen.

Ook het houten buitenschrijnwerk van de voorgevel, de prachtige zuilengaanderij (peristilium) en de erekoer worden in deze eerste fase gerestaureerd.

Stand van zaken eerste fase

De voorbije maanden werd geleidelijk aan de rechterkant (kant Miniemenstraat) van de gevel uit de steigers gehaald. Ook het rechtergedeelte van het peristilium is intussen gerestaureerd.

Momenteel worden de linkerkant en het middenstuk van de voorgevel van het Justitiepaleis gerestaureerd, evenals de linkerkant van het peristilium.

Ook de erekoer wordt momenteel heraangelegd, inclusief de restauratie van de eretrappen. De bekleding, die bestaat uit kasseien, zal gerecupereerd en opnieuw gelegd worden. In het voorjaar van 2026 wordt een nieuw hekwerk geplaatst aan de erekoer waarvan het uitzicht is gebaseerd op dat van het oorspronkelijke hek voor het Justitiepaleis, dat in het interbellum werd gedemonteerd.

Tijdens deze fase zal ook de toegankelijkheid van het Justitiepaleis verbeterd worden met de installatie van een platformlift voor personen met beperkte mobiliteit ter hoogte van de linkerkant van de voorgevel (aan het portiek van het Hof van Cassatie).

De werken voor de eerste fase verlopen vlot, ondanks de niet altijd gunstige weersomstandigheden en enkele onvoorziene werken die eigen zijn aan een complexe restauratiewerf. Volgens de huidige planning zal de eerste fase in de eerste helft van 2026 voltooid zijn. Bij het opleveren van de eerste fase zullen dan ook de steigers aan de voorgevel verdwenen zijn.

Tweede fase van de gevelrestauratie: sokkel onder de koepel (2026-2029)

In een tweede fase, van eind 2026 tot 2029, worden de gevels van de sokkel onder de koepel gerestaureerd. Na het afronden van deze fase zullen de huidige steigers aan de koepel van het Justitiepaleis weggehaald kunnen worden.

Net als voor de eerste fase hebben de voorbereidende studies aangetoond dat een groot deel van de stenen van de gevels in slechte staat verkeert. De volgende studies zullen een nauwkeuriger beeld geven van de hoeveelheid te behandelen stenen en de tijd die nodig is voor deze werken. 

Derde en vierde fase

In fase drie van de gevelrestauratie worden de gevels aan de De Wynantsstraat en de Wolstraat gerestaureerd en in fase vier de gevel aan de kant van de Minimenstraat.

Bij deze derde en vierde fase zullen ook de gevels van de binnenkoeren van het Justitiepaleis worden gerestaureerd, evenals de directe omgeving van de betrokken gevels. Het doel is om de restauratie van alle gevels van het Justitiepaleis af te ronden in 2035.

Restauratie van de binnenkant van het Justitiepaleis

Niet alleen de buitenkant van het Justitiepaleis, maar ook de binnenkant wordt aangepakt. Zo stelde de Regie der Gebouwen in 2023 een studieteam aan om een haalbaarheidsstudie uit te voeren voor de volledige renovatie, restauratie en herinrichting van het interieur van het Justitiepaleis. Het studieteam heeft de huidige staat van het gebouw geanalyseerd en voorstellen uitgewerkt voor de aanpak en prioriteiten van deze toekomstige werken.

Er zal eind 2025 een bijkomende studie uitgevoerd worden om te onderzoeken of het mogelijk is om gerechtelijke diensten die momenteel gehuisvest zijn in gehuurde gebouwen opnieuw te integreren in het Justitiepaleis. Beide studies zullen een beeld kunnen geven van de geschatte kostprijs en planning van de binnenrestauratie van het Justitiepaleis.

Er gebeuren uiteraard intussen ook doorlopend onderhouds- en herstellingswerken en renovatiewerken in het Justitiepaleis. Van december 2024 tot augustus 2025 bijvoorbeeld, renoveerde de Regie der Gebouwen 14 lokalen op de vierde verdieping als toekomstige kantoren voor de magistraten van het Hof van Cassatie en het Hof van Beroep.
 

Technische fiche (fase 1 gevelrestauratie)
 
Eigenaar: Belgische Staat
Opdrachtgever: Regie der Gebouwen
Gebruiker: FOD Justitie
Studiebureau restauratie gevels: PERSPECTIV archi bv
Oppervlakte voorgevel: ± 22.750 m²
Aannemer: T.M. Artes Woudenberg nv – Artes Roegiers nv
Kostprijs fase 1: 31,7 miljoen euro, btw inbegrepen
Duurtijd van de werken aan de voorgevel: augustus 2023 - eerste helft van 2026