Bouwen met klei
Een duurzaam alternatief voor de bouwsector
"Léém", één van de winnaars van de Belgium Builds Back Circular (BBBC)-projectoproep voor circulaire economie, promoot het gebruik van ongebakken aarde als bouwmateriaal. Ongebakken aarde, in de vorm van klei en leem, wordt lokaal gewonnen om te worden omgezet in bouwmaterialen dankzij energie- en grondstofzuinige processen. Léém wil de sector stimuleren gezonde gebouwen te creëren met duurzame en herbruikbare materialen.
Een lokale bron, goed voor gezondheid en milieu
De bouwsector is verantwoordelijk voor een belangrijk deel van de CO₂-uitstoot en afvalproductie in België. Duurzaam bouwen zonder vervuiling? Er zijn alternatieven: klei en leem zijn lokale materialen, 100% recycleerbaar en overvloedig aanwezig op Belgische bouwsites. Onvervuilde aarde uit stedelijke bouwplaatsen wordt geüpcycled tot leembouwmaterialen. Deze materialen blijven chemisch onveranderd en kunnen na gebruik meermaals gerecycleerd worden met weinig kwaliteitsverlies of extra energie.
Ongebakken klei reguleert de luchtvochtigheid in de woning en zou een bufferend vermogen hebben om bepaalde tijdelijke hoge pieken van luchtvervuiling af te vlakken. De productie streeft naar zo weinig mogelijk afval en ondersteunt de lokale economie door gebruik te maken van bronnen binnen een straal van 250 km vanaf de bouwplaats.
Opleidingen en grootschalige productie: de drijvende krachten achter de ecologische transitie
De bouwsector staat voor grote uitdagingen (klimaatadaptatie, materiaalkosten, innovatie, digitalisering, arbeidskrachten, etc.) en zoekt naar oplossingen om milieubewuster en meer circulair te werk te gaan. BC Materials, het bedrijf achter Léém, organiseert opleidingen voor mensen uit de bouwsector waardoor de kennis rond ongebakken klei in grote bouwprojecten toeneemt.
Anton Maertens, Hoofd Ontwikkeling van BC Materials, legt uit: “In 2024 hebben ongeveer 1100 professionals bij ons een workshop gevolgd over bouwen met leem. Zo’n workshop omvat een bezoek aan onze productiesite, een praktische oefening met aardemengsels, een lezing over leembouwmaterialen en het maken van kleipleister en aangestampte leem of een lemen muur bouwen.”
Ook worden in samenwerking met IFAPME en Syntra beroepsgerichte opleidingen georganiseerd over leemtechnieken. Embuild, de grootste beroepsorganisatie voor de bouwsector in Vlaanderen, behandelt leem in workshops over biogebaseerde bouwmaterialen uit hernieuwbare bronnen. Deze bevorderen de kennis en toepassing van dit minder bekende materiaal, waarbij de koppeling tussen ontwerp en praktijk essentieel is voor een bredere integratie in het architectuuronderwijs.
Anton Maertens geeft aan dat BC Materials dankzij de steun van BBBC grootschaligere producties lanceert en een breder publiek bereikt. Dankzij een significante kostenbesparing en drastische vermindering van de CO₂-uitstoot met 80 tot 90% ten opzichte van traditionele bouwmaterialen, bewijst Léém dat ecologische innovatie en economische efficiëntie hand in hand kunnen gaan.
BBBC
Het “Belgium Builds Back Circular” (BBBC)-fonds is een Belgisch federaal initiatief dat, met de steun van het EU-programma Next Generation, de overgang naar een circulaire economie versnelt. Dit maakt deel uit van het Nationaal Herstel- en Veerkrachtplan (PHV), dat economische heropleving na de Covid-19-crisis koppelt aan de doelstellingen van de Europese Green Deal.
Meer weten? Ontdek de circulaire projecten van de federale overheid: Belgische projecten voor een circulaire economie | FOD Volksgezondheid
Bron: © FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu
