HOE INCIDENTEN MET HOOGWERKERS voorkomen?
Hoogwerkers zijn onmisbare gereedschappen in veel bouw- en industriële omgevingen, maar ze brengen ook significante gevaren met zich mee. Hoe kunnen we het risico op mechanische en technische defecten zoveel mogelijk minimaliseren?
GLOBAL SAFETY REPORT 2022
In haar Globaal Veiligheidsrapport 2022 schrijft IPAF dat mechanische en technische storingen bij hoogwerkers een van de zeven meest voorkomende redenen waren voor incidenten in 2021.
Elke storing bij een hoogwerker heeft niet alleen invloed op de veiligheid van de gebruikers, maar ook op de efficiëntie van het volledige bouwproject. Door het risico op mechanische en technische storingen te minimaliseren, kan er veilig gewerkt worden met een betrouwbare hoogwerker.
DE CIJFERS
Mike Ashton, internationaal veiligheids- en technisch adviseur bij IPAF zette eerst de cijfers op een rijtje.
De sectororganisatie verzamelt al tien jaar cijfers over incidenten met hoogwerkers in 41 verschillende landen. Daaruit blijkt dat het aantal gerapporteerde ongevallen is toegenomen, maar dat het aantal dodelijke ongevallen wel afneemt.
De sector waar de meeste – 43 procent – incidenten gemeld werden in 2021 was de verhuursector. De bouwsector was dan weer goed voor 29 procent van de meldingen.
De meeste incidenten gebeurden met mobiele telescoophoogwerkers. In de tien jaar waarin IPAF gegevens verzamelt kwam 2 procent van de meldingen uit België.
REDENEN VOOR ONGEVALLEN MET HOOGWERKERS
GEEN INSPECTIE VOOR GEBRUIK
Het is verplicht om een inspectie uit te voeren voor je met een hoogwerker aan de slag gaat. Zo kunnen mogelijke euvels alvast verholpen worden. De inspectie moet worden gerapporteerd in een logboek. Als er gebreken worden vastgesteld, mag de hoogwerker niet worden gebruikt tot de nodige herstellingen zijn uitgevoerd.
INSTRUCTIES VAN FABRIKANT WORDEN NIET NAGELEEFD
Het onderhoudsprogramma van de fabrikant van de hoogwerker moeten worden nageleefd. Om de veiligheid en betrouwbaarheid van de apparatuur te waarborgen, kan de fabrikant een drie- of zesmaandelijkse of jaarlijkse inspectie vereisen. Daarnaast kan het onderhoud ook gepland worden volgens een bepaalde leeftijd of een bepaald aantal werkuren van de hoogwerker.
Te veel gebruikers gaan ervan uit dat alles wel goed zal gaan tijdens het gebruik van de hoogwerker
LAKSHEID OF INGESLETEN GEWOONTES
Volgens Ashton niet te verwarren met luiheid, wel met zelfgenoegzaamheid: te veel gebruikers denken dat alles wel goed zal gaan tijdens het gebruik van de hoogwerker. Een slechte gewoonte, want storingen gebeuren en zijn lang niet altijd te voorzien.
IPAF merkt in haar rapport op dat er een stijging is van het aantal veiligheidsovertredingen. Daarbij handelt de gebruiker niet uit laksheid, maar wijkt hij moedwillig af van regels en procedures.
BOTSINGEN
Botsingen met andere voertuigen of objecten kunnen altijd gebeuren. Na zo’n incident moet de hoogwerker altijd volledig geïnspecteerd worden, omdat er heel wat (onzichtbare) gevolgen kunnen zijn voor de hydraulische of elektrische systemen van de hoogwerker.
ONVOORZIENE DEFECTEN
Wanneer je met machines werkt, kunnen er altijd dingen misgaan. Inspecties voor de ingebruikname hebben als doel om dat zoveel mogelijk te vermijden, maar waterdicht is zo’n inspectie natuurlijk niet. Incidenten moeten bovendien altijd gerapporteerd worden.
OVERBELASTING OF VERKEERD GEBRUIK
Elke hoogwerker is ontworpen voor een bepaalde taak en heeft een maximale belastbaarheid. Als die laatste niet gerespecteerd wordt, kan de hele structuur bezwijken, met alle nare gevolgen van dien.
Nieuwere hoogwerkers hebben tegenwoordig elektronische systemen die een waarschuwing geven wanneer het systeem overbelast wordt. Bij oudere toestellen is dat echter niet het geval, waardoor daar extra waakzaamheid geboden is. Het is heel belangrijk de hoogwerker nooit te overbelasten en hem louter te gebruiken waarvoor hij bedoeld is.
PERSPECTIEF VAN EEN FABRIKANT
Wat doen fabrikanten om hun hoogwerkers zo veilig mogelijk te maken? Op die vraag probeerde Jim Waldron, directeur productveiligheid bij Skyjack UK, een antwoord te bieden. Volgens Waldron zijn er verschillende ‘veiligheidslinies’. Wel benadrukte hij dat er niets is dat een correct gebruik en correct onderhoud kan vervangen.
ONTWERP
Alles begint bij het ontwerp van de fabrikant. Dat verloopt volgens bepaalde normen en standaarden, onder meer voor stabiliteit, zodat de veiligheidsrisico’s al van bij het begin zoveel mogelijk beperkt worden. Elke hoogwerker die op de markt komt, moet dus al voldoen aan heel wat veiligheidseisen.
De veiligheidsnormen zijn voortdurend in ontwikkeling, en er is volgens Waldron steeds meer wisselwerking tussen de sectoren die gebruikmaken van hoogwerkers en de fabrikanten.
HANDLEIDINGEN
Een tweede veiligheidslinie is een degelijke gebruikershandleiding, met duidelijke info en duidelijke video's en animaties om de gebruikers zo goed mogelijk op de mogelijke gevaren te wijzen en uit te leggen hoe ze het toestel op de juiste manier gebruiken.
Ook voor het onderhoud zijn handleidingen noodzakelijk. Daarin kan bijvoorbeeld uitgelegd worden welke mechanische defecten kunnen optreden indien het onderhoud niet of niet goed is uitgevoerd.
OPLEIDING
Als laatste moet zowel wie de hoogwerker bedient als wie hem onderhoudt goed opgeleid worden, door een erkend opleidingsinstituut.
Volgens Waldron bieden fabrikanten ondersteuning bij elk van de veiligheidslinies. Daarnaast is ook uitwisseling van informatie met klanten erg belangrijk. Zo kan er sneller ingespeeld worden op mogelijke problemen en kunnen andere klanten gemakkelijk gewaarschuwd worden over eventuele gebreken. Ook het ontwerp van de hoogwerkers kan door feedback van klanten sneller verbeterd worden.
Het belangrijkste volgens de directeur productveiligheid is dat de juiste mensen de juiste kennis hebben. Gebruikers moeten weten wat de beperkingen van een toestel zijn en moeten vertrouwd geraken met de dagelijkse inspectie.
Onderhoudstechnici moeten dan weer correct geschoold zijn om vakkundig aan een hoogwerker te sleutelen. Zo’n onderhoud moet bovendien in de correcte stappen uitgevoerd worden – volgens de voorschriften van de fabrikant – en alles moet geregistreerd worden. Zo kan de geschiedenis van een hoogwerker te allen tijde geraadpleegd worden.
PERSPECTIEF VAN EEN VERHUURBEDRIJF
Rob Cavaleri, safety & compliance manager bij verhuurbedrijf Manlift Middle East gaf enkele voorbeelden van technische gebreken die ze vaak zien. Zo is een omgekeerde giek vaak het resultaat van een defect ventiel – een hydraulisch probleem. Daarnaast kunnen verkeerd aangedraaide bouten of bevestigingspinnen leiden tot meerdere structurele defecten.
Volgens Cavaleri hebben technische en mechanische defecten bij hoogwerkers vaak meerdere redenen. Alles begint ook volgens hem bij het ontwerpen en bouwen volgens een erkende standaard.
Daarnaast zijn goed opgeleide onderhoudsmedewerkers – door erkende opleiders in erkende instituten – een absolute must. Instructies van de fabrikant naleven is stap één, maar daarnaast is toch een zeker niveau van competentie vereist.
Cavaleri hamerde ook op het belang van de taal waarin de veiligheidsinstructies zijn opgesteld. Het is vanzelfsprekend dat we in België nood hebben aan Nederlandse, Franse en Duitse instructies, en niet aan Italiaanse.
Ook zijn universele standaarden op het vlak van bediening en noodsystemen een absolute noodzaak.
KORTOM …
Om de gevaren van hoogwerkers te voorkomen, is het belangrijk dat professionelen de juiste opleiding hebben en dat ze de juiste veiligheidsprocedures volgen.
Er moeten strikte regels zijn voor het gebruik van hoogwerkers en er moeten regelmatig veiligheidscontroles worden uitgevoerd. Als professionals zich bewust zijn van de gevaren en er alles aan doen om ze te voorkomen, kunnen ze helpen ernstige ongelukken te voorkomen en de veiligheid op de werkplek te verhogen.
